Tia UV Là Gì? Tác Hại Của Tia UV Và Cách Chống Nắng Cho Da

Tia UV là một trong những tác nhân có tính “sát thương” cao nhất đối với làn da, gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại như hình thành nếp nhăn, lão hóa, sạm nám… và thậm chí là ung thư da. Với những tác hại đáng sợ như vậy, chỉ có chống nắng đúng cách mới là giải pháp tối ưu nhất. Trong bài viết sau, Chăm Sóc Sắc Đẹp Á Âu sẽ giải thích tia UV là gì và “hiến kế” cho bạn cách chống nắng khoa học cho da.

Không ngoa khi nói rằng tia UV là kẻ thù số 1 của làn da khi nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tia UV trong ánh nắng mặt trời chiếm gần 80% nguyên nhân gây lão hóa, khiến bạn trông “già trước tuổi”. Sức tàn phá của tia UV còn có thể tác động xuyên qua lớp quần áo, khẩu trang, kính râm… Do đó, bạn cần có cách chống nắng khoa học và phức tạp hơn là giải pháp che chắn thông thường.

Tia UV là “sát thủ ngầm” đối với làn da thuộc mọi lứa tuổi (Nguồn ảnh: Internet)

Tia UV là gì? Có ở đâu?

Tia UV (Ultraviolet) còn được gọi là tia tử ngoại/tia cực tím, là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn bước sóng của tia X. Tia UV thực chất là sóng điện từ có sẵn trong ánh sáng mặt trời.

Ánh nắng gay gắt trong khoảng 10 giờ sáng – 4 giờ chiều được xem là nguy hiểm cho làn da. Năm 2015, các nhà khoa học Đại học Yale (Mỹ) đã công bố rằng sau khi ngừng tiếp xúc với tia UV thì ảnh hưởng tiêu cực của chúng vẫn tiếp tục đeo bám trên da trong 4 giờ tiếp theo.

Tia UV có mấy loại? Bao nhiêu là có hại?

UVA

Ánh sáng UVA (còn gọi là ánh sáng sóng dài), chiếm hơn 90% lượng tia UV chiếu vào da. Tia UVA gây ra nhiều mối đe dọa do phần lớn chúng có khả năng chạm tới bề mặt đất, lại xuất hiện bất kể trời nắng hay râm và cũng không hề bị ngăn chặn bởi vật cản như cửa sổ, kính xe… UVA tác động sâu hơn đến bề mặt da, gây lão hóa, hình thành nếp nhăn, ung thư da…

Khác biệt giữa tia UVA, UVB và UVC (Nguồn ảnh: Internet)

UVA có bước sóng từ 320 – 400nm, chia thành UVA1 (nằm trong phạm vi 340 – 400nm) và UVA2 (nằm trong phạm vi 320 – 340nm). Khác biệt giữa hai bước sóng này là tiền đề để nghiên cứu các hoạt chất chống nắng, bởi chúng sẽ hoạt động tốt nhất khi một mình hoặc khi kết hợp với các hoạt chất khác để bảo vệ tối đa làn da trước cả hai dạng tia.

UVB

Tia UVB có bước sóng từ 290 – 320nm. Mặc dù không thâm nhập sâu qua da và có mặt khắp nơi như UVA nhưng UVB lại tạo ra các gốc tự do ở tất cả các lớp trong lớp biểu bì, tác động đến DNA nhiều hơn, trực tiếp gây ra cháy nắng và những thay đổi trên bề mặt da như sạm da, đốm nâu… đồng thời có khả năng làm ung thư da và tổn thương võng mạc.

UVC

Tia UVC có bước sóng ngắn hơn 290nm, còn gọi là sóng có tính tiệt trùng. UVC thường không xuất hiện do đã bị lớp ozone và khí quyển hấp thụ hoàn toàn.

Yếu tố tác động đến cường độ của tia UV

Vị trí địa lý

Cường độ tia UV ở vùng nhiệt đới thường ở mức lớn hơn, đặc biệt càng gần xích đạo thì càng lớn.

Độ cao so với mực nước biển

Cường độ tia UV thường lớn hơn ở những nơi có độ cao.

Khung cảnh, môi trường 

Mức độ tia UV gần như tăng gấp đôi khi được phản xạ từ bề mặt tuyết. Các khu vực thành phố lớn thường ít tia UV hơn do tập trung nhiều tòa nhà cao tầng và bóng râm cây cối.

Thời điểm trong ngày

Tia bức xạ UV thường tập trung vào buổi trưa, khi mặt trời ở vị trí cao và gần như vuông góc với mặt đất, tầm khoảng 10 giờ sáng – 2 giờ chiều.

Nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nắng vào những khung giờ
tập trung nhiều tia UV (Nguồn ảnh: Internet)

Lợi ích của tia UV

Giúp tổng hợp vitamin D cho cơ thể

Tia cực tím giúp cơ thể tổng hợp vitamin D bằng cách chuyển 7-dehydrocholesterol thành vitamin D khi chiếu vào da.

Ứng dụng  trong điều trị bệnh

Tia UV được ứng dụng trong điều trị bệnh da liễu, điển hình là vảy nến. Tiếp xúc với tia UV sẽ làm chậm sự tăng trưởng các tế bào da, giảm triệu chứng bệnh.

Khử trùng, tiệt trùng

Tia tử ngoại có khả năng tiêu diệt vi khuẩn khi phơi quần áo, khăn ngoài trời. Tia UV còn có thể xuyên qua màng tế bào của vi khuẩn và vi rút, phá hủy DNA, ngăn chặn khả năng tái sinh và nhân lên của chúng nên nhiều nơi sử dụng đèn tia cực tím nhằm khử trùng.

Tác hại của tia UV

Gây lão hóa, ung thư da  

Tia UV làm tăng hoạt động của men tiêu hủy cấu trúc nền của da là matrix metalloproteinase – loại enzyme làm đứt gãy và ngăn sản sinh mới những thành phần trong cấu trúc protein dạng sợi, dẫn tới tình trạng da nhăn nheo, chùng nhão.

Gây cháy nắng  

Tia UVB kích thích quá trình chuyển hóa melanin khiến da bị rám nắng và tối màu. Nếu da tiếp xúc với tia UVB cường độ cao sẽ phát sinh hiện tượng cháy nắng, tăng nguy cơ ung thư da.

Tia UVB là thủ phạm khiến da bị cháy nắng (Nguồn ảnh: Internet)

Làm tổn thương mắt

Tia UVA dễ dàng xuyên qua tầng ozone nên có thể xuyên qua giác mạc mắt người, đi vào thủy tinh thể hoặc võng mạc. Nếu tiếp xúc với UVA quá lâu sẽ gây hiện tượng đục nhân mắt hoặc thoái hóa hoàng điểm.

Tổn thương hệ thống miễn dịch 

Các nhà khoa học tin rằng việc tiếp xúc quá nhiều với tia UV sẽ ngăn chặn hoạt động có lợi của hệ thống miễn dịch cơ thể và ảnh hưởng xấu đến khả năng bảo vệ tự nhiên của da. Nếu phơi da quá mức dưới tia cực tím, hệ miễn dịch có thể suy yếu, làm suy giảm khả năng bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân bên ngoài.

Cách chống tia UV gây hại cho da

Sử dụng công cụ chống nắng cơ học

Đây là biện pháp che chắn cơ thể khỏi ánh nắng mặt trời bằng mũ, găng tay, dù, khẩu trang, kính, váy chống nắng… khi ra ngoài. Tuy nhiên, tia UVA vẫn có thể xuyên qua lớp kính và vải để tác động đến lớp hạ bì của da và gây tàn nhang, sạm nám, lão hóa… nên bạn cần kết hợp thêm biện pháp khác.

Kem chống nắng

Nên chọn kem chống nắng theo các tiêu chí như phổ rộng (chống cả UVA và UVB), chỉ số chống nắng SPF >= 30, loại không thấm nước nếu đi biển và kết cấu phù hợp với tình trạng da (kem, gel, xịt…).

Thoa kem chống nắng hằng ngày là biện pháp hiệu quả để bảo vệ da trước tia UV
(Nguồn ảnh: Internet)

Viên uống chống nắng

Viên uống chống nắng giúp đưa các dưỡng chất chống oxy hóa, chất kháng viêm, beta-carotene, carotenoid tự nhiên siêu mạnh vào cơ thể như chiết xuất dương xỉ (Polypodium Leucotomos), trà xanh, nha đam, hạt nho đỏ, bông cải xanh, nghệ, lựu, cà chua và khoáng tố canxi, kẽm… giúp ngăn ngừa cháy nắng, chống lão hóa da, sửa chữa phân tử DNA tổn thương bởi tia cực tím…

Chăm Sóc Sắc Đẹp Á Âu vừa giải đáp tia UV là gì và cảnh báo những nguy cơ tiềm tàng mà “kẻ thù nguy hiểm số 1” này gây ra cho làn da. Để bảo vệ triệt để cho da, bạn cần kết hợp chống nắng cả trong lẫn ngoài (nếu được thì cả đường uống lẫn bôi), đặc biệt là khi đang sử dụng các hoạt chất mạnh như BHA, AHA, retinol… bởi dù có skincare nhiều công đoạn kỹ lưỡng đến đâu mà thiếu đi bước chống nắng thì mọi chu trình đều trở thành công cốc. Vì thế, đừng xem nhẹ tác hại của tia UV và hãy luôn chống nắng kỹ càng bạn nhé.